Folklor Arşivi`nin Bugünkü Durumu

Bu Derginin Diğer Makaleleri

Boratav,Pertev Naili ; "Folklor Arşivi`nin Bugünkü Durumu"; Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi - DTCF Dergisi ; 1947; Cilt: 5; Sayı: 3; Sayfa Aralığı: 323-327
Buradan İndirebilirsiniz:   



Fakültemizde, folklor öğrencilerinin derleme çalışmalariyle dışardan bizim konumuza ilgi gösteren ve derleme işlerimizde bize yardım etmek iyiliğinde bulunan bilimsever dostlarımızın armağan ettikleri folklor metinlerinden meydana getirmeğe çalıştığımız Arşiv'i ilim çevrelerinde tanıtmak maksadiyle 1942 de, orada toplanan malzemenin çeşitlerini ve sayısını yine bu Dergi'de yayınlanmış bir makalede göstermiştik (Bak: DTC Fakültesi Dergisi, c. I, sayı 1.). 1942 den beri Folklor Arşivimiz bilhassa bazı konularda oldukça zenginleşti. Bu Arşiv'de derlenen metinlerden faydalanılarak iki kitap hazırlandı. Bunlardan bir tanesi, 1946 da Millî Eğitim Bakanlığı'nca yayınlanan benim "Halk hikâyeleri ve halk hikâyeciliği" adlı eserimdir; ikincisi, arkadaşım Prof. Wolfram Eberhard'la birlikte hazırladığımız ve arkadaşım tarafından Almanca olarak yazılmış "Typen türkischer Volksmaerchen" dir; ikincisi henüz neşredilmemiş bulunuyor.

Arşiv'in bugünkü durumunu, burada toplanmış bulunan malzemenin çeşitlerini ve mikdarını göstermeyi, bu araştırma merkezinin son gelişme safhasını tanıtmak bakımından, faydalı buldum.

 

I. Folklor araştırmalarına zemin olarak yapılmış köy ve kasaba tetkikleri:

KT. 1942'ye kadar(1):
1942'den sonra:
Sahife sayısı:
425
1. Örencik ve Ahi köyleri - Ankara ( derliyen : Mehmet Tuğrul). 4
2. Zile kasabası (Cahit Öztelli) 14
3. Anbarseki köyü - Karaburun (Faik Eroğlu) 13
4. Eğin kasabası ve Çit köyü-Eğin (Enver Gökçe) 6
5. Demirci kasabası (Hüsnü Yüksel) 25
6. Mahmutgazi köyü - Çal (M. Tuğrul.) 59
  _________
546

 

II. Halk şairleri metinleri (2) :

HŞ. 1942'ye kadar:
1942'den sonra:
Şiir sayısı
738
1. Raif Yelkenci cönklerinden ve mecmualarından tarananlar. 175
2. İmren, Pozantı (Adana) ve Beyobası (Ankara)'dan (der. Pertev Boratav) (3) 60
3. Fakültece satın alman F. Yinal defterinde, Erzurumlu Emrah 177
4. Araç-Kastamonu derlemeleri (İhsan Altay) (4)
a) İlâhiler.
b) Destanlar ve başka halk şiirleri.
 
52
11
  _________
1213

 

III Halk hikâyeleri:

FA 3. 1942'ye kadar:
1942'den sonra (5) :
Sahif.
2354
1. Âşık Garip - İnkilâp Kütüpanesi (İst.) yazması (derl. P. Boratav ). 96
2. Âşık Garip-Raif Yelkenci yazması (derl. İlhan Başgöz) 100
3. Asuman ile Zeycan - Raif Yelkenci yazmaları. 61
4. Doğu Anadolu, 1945 derlemesi 35 hikâye (derl. P. Boratav, İlhan Başgöz, Özdemir Sarıca). 1768
Doğu Anadolu, 1946 derlemesi, 12 hikâye (derl. İlhan Başgöz). 1025
6. İmren köyü derlemesi, 9 hikâyeden parçalar (derl. Pertev Boratav). 13
7. Mahmutgazi köyünden 4 hikâye (M. Tuğrul). 20
8. Yazılı realist hikâyeler. Raif Yelkenci mecmuasından (deri. Rukiye Yanık):
a) Bursa Hocaları
b) Cezayir Dayılarından Ali Dayı
c) Bağdat Şahı
d) Acem Şahının oğlu Kamerüzzaman
e) Fatih Sultan Mehmet ile Mahmut Paşa
f) Bengi Hallaç
 
20
11
11
9
12
8
  _________
5508

 

IV. Masallar (6):

FA 4. 1942'ye kadar:
1942'den sonra:
Sayı:
262
1. Folklor öğrencilerimizden, 1944-1945 1249
2. Öğretmen Muallâ Anıl (İst.)'dan. 219
3. İbrahim Gökbakar - Kars derlemeleri 270
4. Öğrencilerin 1946-1947 derlemeleri 226
5. Kastamonu - Araç derlemesi (1. Altay) 10
6. İmren, Pozantı (P. Boratav) 4
7. Mahmutgazi köyü (M. Tuğrul) 105
  _________
2345

 

V. Fıkralar:

FA 6. 1942'ye kadar:
1942'den sonra:
Sayı:
26
1. Folklor öğrencilerinden, 1943-1945 271
2. Öğrencilerden, 1946-1947 124
3. İmren, Pozantı, Beyobası (P. Boratav) 18
4. Araç - Kastamonu (İ. Altay) 6
5. Mahmutgazi köyü (M. Tuğrul) 45
  _________
490

 

VI. Türkü ve mâniler:

FA 8-9. 1942'ye kadar:
1942'den sonra:
Sayı:
1251
1. Karaburun - Anbarseki köyü (Faik Eroğlu) 63
2. Eğin (Enver Gökçe) 162
3. Akseki mânileri (Mehmet Çağlar) 80
4. İmren, Pozantı (P. Boratav) 14
5. Kastamonu - Araç (İ. Altay) 1345
6. Raif Yelkenci cönk ve mecmualarından 52
  _________
2968

 

VII. Atasözleri, temsil ve tâbirler:

FA 10-12. 1942'ye kadar:
1942'den sonra:
Sayı:
1870
1.İmren, Pozantı (P. Boratav) 5
2. Araç-Kastamonu (İ. Altay) 6
  _________
1881

 

VIII. Bilmeceler:

FA 13. 1942'ye kadar:
1942'den sonra:
Sayı:
152
1.Araç-Kastamonu (İ. Altay) 31
  _________
246

 

IX. Çocuk türkü ve oyunları:

FA 14-15. 1942'ye kadar
1942'den sonra:
Sayı:
22
1.Araç-Kastamonu (İ. Altay) 5
  _________
27

 

X. Menkabe ve efsaneler:

FA 18. 1942'ye kadar
1942'den sonra:
Sayı:
60
1. Kastamonü-Araç (İ. Altay) 5
2. İmren, Pozantı (P. Boratav) 13
3. Mahmutgazi (M. Tuğrul) 4
  _________
82

 

XI. Âdetler, merasimler:

FB. 1942'ye kadar:
1942'den sonra
Sayı:
37
1. İmren, Pozantı (P. Boratav) 25
2. Araç-Kastamonu (İ. Altay) 101
  _________
163

 

XII. İnanışlar:

FC. 1942'ye kadar
1942'den sonra:
Sayı:
60
1. Folklor öğrencilerinin derlemeleri 836
  _________
896

 

XIII. Örf ve teamüller:

FD. 1942'ye kadar: Sayı:
32

 

XIV. Halk ilimleri:

FE. 1942'ye kadar:
1942'den sonra
Sayı:
36
1. Araç-Kastamonu (İhsan Altay): Halk ilâçları 226
  _________
262

 

 

(1) 1942'ye kadar derlenen malzemenin sayısı, çeşitleri v. s. için bak : Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih - Coğrafya Fakültesi Dergisi, c. I, sayı 1, s. 99-111.

(2) 1942'de Arşivimizde 132 halk şairine ait metinler vardı. Bugün, şiirleri Arşiv'de bulunan halk şairlerinin sayısı 27 artmış, böylece 159'u bulmuştur. 1942 listesinde adları bulunmıyan yeni şairler şunlardır; Âbidin (3 parça), Dadaloğlu (12), Aşık Hacı (1), Hakiri (1), Hasan Aydın (4), Hulûsî (1). Kâmî (1), Kül Mehmed (1), Kürt Halil (1), Meftunî (1), Mevcî (1), Meydanı (2), Mustafa (1), Nakdî (1), Nuri (2), Nüzulî (1), Pir Sultan Abdal (6), Sadî (1), Safvet (1) Sefilî (1), Sefil Mehmed (1), Seydî (1), Seyyid Ali (1), Şemsî (1), Yakub (1), Zehra (1), Ziver (1), anonim (93).

(3) Bu şiirlerin müfredatı için bak. Dergi'nin bu sayısında s. 257.

(4)İhsan Altay, eski öğrencilerimizden ve dil doktorası namzetlerindendi; ilmî yardımcı olarak çalışmakta iken asker oldu; askerlik ödevini yaparken öldü. Kastamonu dolaylarında yaptığı folklor derlemelerini ihtiva eden defterleri, ölümünden sonra babası Arşivimize armağan etti. Burada İhsan Altay'ın hatırasını saygı ile anmayı bir borç bildik.

(5)1942'den sonra Doğu Anadolu'da yaptığımız iki derleme gezisinde elde ettiğimiz halk hikâyeleri metinlerinin adları v. s. için bak.: 1. Pertev Boratav. Doğu Anadolu'da folklor derlemeleri. D. T. C. F. Dergisi c. IV, s. 85-95. — 2. İlhan Başgöz. Doğu Anadolu'da folklor derlemeleri. D. T. C. F. Dergisi, c. V, s. 109-115. Bugün Arşivimizdeki 5508 sahifelik halk hikâyesi metni, 75 hikâyeden, ve 130 hikâye varyantından (tam veya parça halinde) ibarettir.

(6)"Typen türkischer Volksmaerchen" de bu masallardan -1942'ye kadar derlenenlerden başka- l, 2, ve 7 No. da gösterilenlerinden faydalanılmıştır.







Arama

Bizi Destekleyenler

.