Dil ve Tarih-coğrafya Fakültesinde Halk Edebiyatı ve Folklor Arşivi

Bu Derginin Diğer Makaleleri

Boratav,Pertev Naili ; "Dil ve Tarih-coğrafya Fakültesinde Halk Edebiyatı ve Folklor Arşivi"; Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi - DTCF Dergisi ; 1942; Cilt: 1; Sayı: 1; Sayfa Aralığı: 99-111
Buradan İndirebilirsiniz:   



Folklor ve halk edebiyatı malzemesi kollektif çalışmalarla toplanır. Memleketin sosyal bünyesindeki süratli değişmeler göz önünde tutularak, bazı çeşit folklor mahsullerini, bunların karakteristik örneklerini, kaybolup gitmeden toplamak gerektiği içindir ki, sıkı ve sistemli bir derleme çalışması sonunda, az bir zaman içinde derhal basılmasına imkân bulunamıyacak kadar çok malzeme elde edilir. Zaten bu çeşit malzemenin toplandıkça bastırılması başka yönlerden de imkânsız, hattâ mahzurludur: Bunlar üzerinde karşılaştırma ve incelemelere, ancak bol malzeme bir araya geldikten sonra başlanabilecektir. İşte bunun içindir ki, tıpkı arkeoloji veya entnografya malzemesi için müzeler meydana getirildiği gibi, folklor malzemesi için de arşivler yapmak gerektir.

Bu gerekliği göz önünde tutarak biz de Fakültemizde bir folklor ve halk edebiyatı arşivi meydana getiriyoruz. Memleketimizde folklor çalışmasının epiyce eski bir mazisi vardır. Fakat malzeme arşivi meydana getirmek yeni bir teşebbüstür. Bizim arşivimiz, garp memleketlerindeki büyük arşivlerin (1) yanında, henüz yeni doğmuş bir çocuk sayılır; ve şimdilik, büyük bir arşivin çekirdeği olmaktan fazla bir iddiada bulunmuyoruz. Bununla beraber, arşivimizin, folklor çalışmaları bakımından önemli kültür merkezlerinde kurulmasını dilediğimiz başka arşivlere örnek olabileceğini düşünerek şimdiden onun, hiç olmazsa plânını ve kısa bir zamanda vasıtasızlıklarla ilk tecrübelerin bocalamaları içinde burada toplanan malzemenin fihristini vermeği faydalı bulduk.

Fakültemizdeki Folklor ve Halk edebiyatı arşivi yukarıda dokunup geçtiğimiz düşüncelerle kuruldu. Malzemenin bir kısmını, benim Fakültedeki çalışmalarıma başlamadan önce derlediğim şeylerle. Fakülte adına yaptığım iki araştırma gezisinde ve yine Fakültedeki çalışma yıllarında başka fırsat ve vesilelerle topladığım mahsuller teşkil eder (2). Bir kısmı, Fakültede halk edebiyatı dersleri gören talebenin derleme vazifeleridir. Bir kısmı da, çalışmalarımızla ilgilenen arkadaşların armağanlarıdır. Bunların dışında, arşiv için satın alınmış malzeme de vardır.

Bu son şekilde, yani Fakültece arşiv için satın alınan malzemenin basılması hakkı tamamiyle Fakülteye ve arşive aittir. Ellerindeki folklor ve halk edebiyatı malzemesini kendi vasıtalarile bastırıp çıkarma fırsatı çıkıncaya kadar onu arşivimize bağışhyacak kimseler ise, bu malzemeyi istedikleri zaman bastırma hakkına sahip kalacaklardır. Biz folklor malzemesi üzerindeki ilmî tetkiklerin ve yayınların, ancak bu çeşit malzeme bol miktarda toplandıktan sonra yapılabileceğine inandığımız için, böyle arşivlerin meydana gelmesini istiyoruz. Böylece, tıpkı kütüphanelerde yazma kitaplardan faydalanıldığı gibi, her hangi bir folklor konusu üzerinde çalışma yapan kimse, bu arşivlerde aradığı malzemeyi, sıralanmış ve gereken bilgilerle notlanmış olarak bulabilecektir.

Bir arşivin bu söylediğimiz vasıfları kazanması için bir veya bir kaç kişinin emeği kâfi değildir. Diliyelim ki, Müzeler ve Antikiteler Müdürü sayın Hâmit Z. Koşay, öğretmen Mehmet Buyansal ve Özcan San gibi, arşivimize sevgi ve ilgi gösterenler çoğalsın, hemen bastırma imkânlarını bulamadıkları folklor ve halk edebiyatı malzemelerini arşivimize bağışlasınlar!

Arşivimizin malzemesi yalnız sözlü kaynaklardan toplanmış değildir. Yazma mecmua ve cönkler de bizim kaynaklarımız arasında yer alır. Bu türlü mecmua ve cönkleri arşive armağan edecekler de bulunursa sevineceğiz. Cönkler, bir arşivin plânına göre taranıp fişlenmedikçe bunların içindeki malzemeden faydalanılamıyacağını, halk edebiyatı - hususile halk şairleri - konuları üzerinde çalışanlar iyi bilirler. Halk şairlerine ait basılan metinlerin birbirini tutmaması, çoğunda bir çok yerlerin anlaşılamaması, bunların, bol varyantlarının karşılaştırması yapılmadan basılmasından ileri geliyor. Gerek sözlü, gerek yazılı kaynaklardan elde edilen metinlerin karşılaştırılıp en doğru metnin (tabiî yalnız ferdî sanat mahsulü olan halk şairleri metinlerini kasdediyorum) meydana çıkarılması için ise, muhakkak bir arşiv çalışmasına ihtiyaç vardır, işte bunun içindir ki bugünkü vasıtalarımızın ve imkânlarımızın yettiği kadar, bir yandan da Arşivde, yazma mecmua ve cönklerden taranmış metinleri toplayıp sıralıyoruz. Ellerinde halk şairleri tetkikleri bakımından değerli mecmua ve cönkler bulunan kimseler, kitapçı sayın Raif Yelkenci'nin yaptığı gibi (3), kendileri bunların içindeki metinleri neşretmek imkânlarını buluncaya kadar, temize çekilip tasnif edilmek üzere arşivimize - muvakkat bir zaman için - verirlerse onların bu yardımlarını da sevinçle karşıhyacağız. Her metin arşivde, onu veren kimsenin adına yazılı olacak ve yukarda, sözlü kaynaklardan toplanmış malzeme için söylediğimiz gibi. Arşiv tarafından satın alınmadıkça, her zaman, sahibi tarafından neşredilme hakkını muhafaza edecektir.

Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesindeki Halk Edebiyatı ve Folklor Arşivi bir gün yüz binlerce sahife ve sayıda malzemenin toplandığı bir yer, garp bilginlerinin, milletler arası Folklor çalışmaları için boşluğunu görüp eseflendikleri zengin türk folklor hâzinelerinin bir yatağı olabilir, ve olmalıdır; onun arkasından da memleketin her yanında, yer yer, aynı amaçları gözeten birçok arşivler kurulmalıdır. Ancak bu türlü çalışmalarla memleketimizin folklorunu hem ilmimiz hem de sanatımız için değerli bir kaynak haline koyabiliriz.

*

* *

 

Arşivimizde toplanan malzeme dört bölüme ayrılmıştır. Birinci bölümde adları belli, küçük ve büyük bölgelerin toplu folklor ve halk edebiyatı mahsulleriyle, folklor tetkiklerine zemin olabilecek şekilde, o bölgelerin sosyal yapısının tasvirini yapan bilgileri tophyan monografiler bulunmaktadır, ikinci bölüm halk şairleri bölümüdür. Burada halk şairlerine dair biyografi ve menkabe bilgileri, yarı menkabevî ve yarı mevsuk mahiyette sözlü rivayetler, bir de halk şairleri metinleri toplanmıştır. Üçüncü bölüm halk edebiyatı mahsullerini içine alır. Dördüncü bölümde de folklorun bu son bölüme girmiyen bütün mahsullerini buluruz: Görenek ve gelenekler, inanışlar, merasimler v. s...(4).

Arşivde, şimdiye kadar bu bölümlere göre toplanmış çeşitli malzemenin fihristini - yalnız baş bölümleri göstermek suretile- aşağıya koyuyoruz. Burada malzemenin cinsinden başka - bazıları için sahifece, bazıları için sayıca, bazıları için de hem sayı, hem de sahifece - miktarile, kimler tarafından arşive verildiğini gösterdik.

 

KT. (Köy ve kasaba tetkikleri)

Tetkik edilen yer Tetkik eden ve malzemeyi arşive veren malzemenin miktarı Sahife
1) Malatya ve kazaları: Arapkir, Pütürge, Kâhta, Darende, Adıyaman, Besni, Hekimhan ve bu kazaların köyleri (5). Hâmit Z. Koşay ve onun anket sorularına cevap veren öğretmenler 284
2) Mudurnu:
a) Abant Dibi köyleri
b) Ovabaşı köyleri ve Mudurnu kasabası
Pertev Boratav  
41
100
Toplam;   425

 

HŞ (=Halk şairleri)

HŞ (=Halk şairleri) I a, b, c (= Halk şairlerine dair biyografya bilgileri, menkabeler ve sözlü rivayetler).

Sıra NoŞairin adıDerliyenSahife
1Agâhı BabaAli İzzet Özkan37
2Ali izzetAli İzzet Özkan150
3Yunus EmrePertev Boratav11
 Toplam: 198

Hş. II (=Halk Şairleri metinleri)

Sıra NoŞairin adıDerliyenSahife
1Abbas (Âşık)Pertev Boratav1
2AbdalPertev Boratav1
3Agâhı Baba Ali izzet Özkan21
4ÂhîM. Tuğrul1
5Ahmed (Âşık)P. Boratav1
6Ahmed (Derviş)P. Boratav1
7Ahmed (Fil)P. Boratav1
8Ahmed (Yozgadh)P. Boratav1
9Ali (Âşık)M. Tuğrul, P. Boratav2
10Ali (Miskin)P. Boratav1
11Ali İzzetAli İzzet Özkan161
12ÂşıkM. Tuğrul1
13ÂzimîP. Boratav2
14BenâtîM. Tuğrul1
15CânanP. Boratav1
16CedîdîM. Tuğrul1
17CelâliMehmet Buyansal, P. Boratav15
18CemaliM. Tuğrul1
19DehrîP. Boratav1
20DertliP. Boratav1
21DildarîM. Tuğrul, P. Boratav2
22EcriP. Boratav1
23Elvan//  //1
24EmînîM. Tuğrul2
25Emrah (Erzurumlu)P. Boratav3
26ErbâbîP. Boratav1
27EşrefM. Tuğrul1
28EşrefoğluM. Tuğrul1
29FasihP. Boratav1
30FedaîP. Boratav, M. Tuğrul3
31FehîmM. Tuğrul1
32FehmiP. Boratav1
33Figanî//  //1
34Fıtriye hanım//  //5
35GedaîM. Tuğrul1
36GenciM. Tuğrul2
37GevheriM. Tuğrul, P. Boratav42
38HâfızP. Boratav1
39Hafız (İmam)P. Boratav1
40HakkıM. Tuğrul1
41HalimiAlı İzzet Özkan2
42HamdîM. Tuğrul1
43HarâbîM. Tuğrul2
44HatâyiAli İzzet Özkan P. Boratav26
45HayyâmîP. Boratav1
46Hâzini//  //2
47Hicrânî//  //17
48Hıfzı (Kağızmanlı)//  //4
49Hıfzı//  //1
50Huzuri//  //1
51HüdaîM. Tuğrul5
52İbrahimM. Tuğrul1
53İbrahim (Aşık)P. Boratav1
54İrfâniP. Boratav1
55İsmâilP. Boratav1
56KaracaoğlanP. Boratav, M. Tuğrul21
57KâriP. Boratav1
58KasımM. Tuğrul1
59KasımiP. Boratav1
60KâtibiM. Tuğrul2
61KaygusuzP. Boratav1
62KerimiP. Boratav1
63KeşfiM. Tuğrul1
64Kubet* * *17
65KuddusîP. Boratav1
66Kul MustafaP. Boratav, M. Tuğfrul2
61KuloğluM. Tuğrul1
68Kuloğlu (Mustafa)P. Boratav1
69LisanîP. Boratav1
70MâhirîP. Boratav1
71MahmudîP. Boratav1
72MâilîP. Boratav1
73MazlûmîP. Boratav1
74MecnunîM. Tuğrul3
75Mehmet (Âşık)M. Tuğrul1
76Mehmet Paşa (Tahsinoğlu)P. Boratav1
77MinhacîP. Boratav1
78MuhyîM. Tuğrul1
79MuhiddînP. Boratav1
80MustafaP. Boratav, M. Tuğrul5
81MürîdoğluM. Tuğrul1
82MüştâkîM. Tuğrul1
83NahîfîM. Tuğrul1
84NazîfP. Boratav1
85NazmıM. Tuğrul1
86Nesîmî (Seyid)M. Tuğrul1
87NeşâtîP. Boratav, M. Tuğrul22
88NigârîP. Boratav1
89NihânîP. Boratav3
90NiyaziP. Boratav, M. Tuğrul3
91Nizamoğlu(Seyid) M. Tuğrul2
92NoksânîP. Boratav1
93Öksüz ÂşıkP. Boratav1
94Ömer (Âşık)P. Boratav, M. Tuğrul68
95PervâneP. Boratav2
96RahmiM. Tuğrul6
97RâşidîP. Boratav1
98RehberiP. Boratav1
99RifatP. Boratav4
100RizâiM. Tuğrul1
101SadıkP. Boratav, M. Tuğrul2
102SâfiM. Tuğrul1
103SellizâdeP. Boratav1
104SevdalıP. Boratav1
105SeyfullahP. Boratav, M. Tuğrul2
106SeyrânîM. Tuğrul4
107SıpâhîM. Tuğrul, P. Boratav5
108SümmânîP. Boratav13
109SürurîP. Boratav1
110ŞâmiliP. Boratav1
111Şehrî (Tarabyalı)P. Boratav1
112ŞenlikP. Boratav1
113Şeyh AbdurrahmanM. Tuğrul1
114ŞirâzîP. Boratav1
115Şükrü (Âşık)M. Tuğrul1
116TâhirîP. Boratav1
117TâibîM. Tuğrul1
118TâlibM. Tuğrul1
119TâlibîM. Tuğrul, P. Boratav2
120TurâbîP. Boratav2
121UsulîM. Tuğrul1
122ÜflâdeM. Tuğrul1
123Vâhid (Derviş)Ali İzzet Özkan1
124VeliAli izzet Özkan1
125YunusP. Boratav1
126YusufP. Boratav1
127Zehra BacıP. Boratav1
128ZiyaP. Boratav5
129Zihnî (Bayburtlu)P. Boratav4
130***P. Boratav, M. Tuğrul134
   738

 

FA. (= Halk edebiyatı)

FA 3. (= Halk hikâyeleri)

Derliyen, arşive veren
ve derlediği yer
Sıra No. Hikâyenin adı Sahife sayısı
a. Ali izzet Özkan
(Şarkışla - Sivas)
1Âgâhî Baba37
 2Âşık Ali İzzet150
 3Elmas ile Mehmet44
 4Köroğlu (parçalar)2
b. Fahrettin Çelik (Kars)5Yaralı Mahmut (Poshof anlatması)49
 6Köroğlu: ilk kol ve Hasan paşa kolu (Dursun Kılıç anlatması)48
 7Köroğlu: Haşan paşa kolu (Duru anlatması)42
 8Köroğlu: Bolu Bey kolu (Duru anlatması)44
 9Tufarkanlı Abbas (Çıldır Hüseyin Dayı anlatması)50
 10Mirze-i Maamud (Dursun Kılıç anlatması)48
 11Âşık Garip (Dursun Kılıç anlatması)32
 12Ülfetin64
 13Salman Bey78
c. Pertev Boratav
I. Kars Erzurum, Bayburt; sözlü kaynaklardan
14Kirmanşah (Poshof, Müdâmî anlatması)120
 15Köroğlu: ilk boy (Poshof Müdâmî anlatması)14
 16Köroğlu: Son kol (Poshof Müdâmî anlatması)10
 17Köroğlu: Koca bey (Poshof, Müdâmî anlatması)56
 18Köroğlu: Demircioğlu (Poshof, Müdâmî anl.)95
 19Köroğlu: Bolu bey Poshof, Müdâmî anlatması)69
 20Köroğlu: Celâlî bey (Poshof, Müdâmî anlatması)63
 21Mahzunî (Poshof, Müdâmî anl.)32
 22Haşan ile Mihrican (Yozgath Ahmet anlatması)6
 23Ali Şir (Müdâmî ani.)32
 24Yahudi kızı (Müdâmî anl.)20
 25Tâhir Mirza (Müdâmî anl.)130
 26Yaralı Top (Müdâmî anl.)15
 27Kerem - Erzincan Bağları (Müdâmî anl.)75
 28Arslan Bey (Müdâmt anl.)105
 29Kara Gelin (Müdâmi anl.)30
 30Şah İsmail - parçalar (Müdâmi anl.)6
 31Âşık Garip - parçalar (Müdâmi anl.)9
 32Yaralı Mahmut (Müdâmi anl.)150
 33Şah İsmail (Erzincan anl.)10
 34Emrah ile Selvi (Erzurum, Battal anl.)197
 35Sümmâni ile Şenlik (Erz., Battal anl.)15
 36Köroğlu: İlk Kol ve Ayvaz Kolu (Erzurum, Battal anl.)12
 37Köroğlu : Silistre Kolu v.s. (Erzurum, Battal anl.)15
 38Sümmâni'nin Kırım seyahati (Erz., Battal anl.)11
 39Köroğlu : Hasan Bey Kolu (Bayburt, Kahraman anl.)57
 40Bey Böyrek (Bayburt anl.)12
 41Hürü hikâyesi (Beyşekhir anl.)15
Pertev Boratav
1. Cönklerden
42Hürü hikâyesi (Mudurnu anl.)5
 43Şah İsmail (parçalar)1
 44Kerem (parçalar)41
 45Âşık Garip (parçalar)21
 46Emrah ile Selvi (parçalar)1
d. Mehmet Tuğrul
(yazmalardan)
47Hikâye-i Kerem Han100
 48Arzu ile Kanber (parçalar)1
 49Âşık Garip (parçalar)6
 50Asuman ile Zeycan (parçalar)1
 51Hurşit ile Mahmihri (parçalar)2
 52Kerem (parçalar)4
 53Bey Böyrek (parçalar)1
e. Mehmet Buyansal
(Bayburt)
54Âşık Garip1
 55Şah İsmail1
 56Yaralı Mahmut7
 57Lâtıf Şah7
 58Şah İsmail5
f. Ali Rıza Yalgın
(Adana)
59Ercişli Emrah19
g. ***
(Osmaniye-Adana)
60Köroğlu (parçalar)3
 61Karacaoğlan (parçalar)l
h. Pertev Boratav (parçalar ve ufak rivayetler; muhtelif yerlerden)62Kerem5
 63Hurşit ile Mahmihri1
 64Ercişli Emrah3
 65Tahir ile Zühre3
 66Nevruz1
 67Kurbâni2
 68Garip3
 69Şah İsmail2
 70Ferhad ile Şirin1
   2354

 

FA 4 (— Halk masalları)

Derliyen, arşive veren ve derlediği yer Masalın sayısı Sahife sayısı
a. Fahrettin Çelik (Kars)218
b. Özcan San (Gümüşhane)3786
c. İlhan Başgöz (Elvan köyü-Ankara)27
d. Celâl Emrem (Ankara)59124
e. İhsan Altay (Kastamonu)50290
f. Mehmet Buyansal (Bayburt)76229
g. Pertev Boratav (İstanbul-Kars)15106
h. Kemal Çığ (Gönen)2160
 262920

 

FA 6 (— Halk tiplerine dair fıkralar)

Derliyen, arşive veren ve derlediği yer Sayısı Sahife sayısı
Mehmet Buyansal (Bayburt)11

 

FA 7 (— Başka çeşitten fıkralar)

a. Kemal Yener (Ankara)24
b. Pertev Boratav (Kars-Erzurum)2
 26

 

FA 89 (— Halk türküleri ve maniler)

Derliyen, arşive veren ve derlendiği yer Sayısı
a. Mediha Berkes (Ankara köyleri)184
b. Fehmi Bora (Diyarbakır)151
c. Pertev Boratav
  1) Mudurnu
  2) Başka yerler
3) Kars-Erzurum v.s.

30
407
77
d) Hüsnü Yüksel (Demirci)101
e) *** (Eğin, Mardin, Elâzığ, Kövenk, v. s.)108
f) M. Tuğrul
1) Örencik (Ankara)
2) Yazmalardan

146
47
 1251

 

Fa. 70, TI, 12 (—Ata sözleri, temsil ve tabirler)

Derliyen ve derlendiği yer Sayısı
a) Süruri Özbay (Çorum, Ankara, Çankırı, Kırşehir)420
b) Alâattin Atasoy (Ankara)400
e) Pertev Boratav (Muhtelif yerler)990
d) Niyazi Eset60
 1870

 

FA.713 ( — Bilmeceler)

Derliyen ve derlendiği yer Sayısı
a) Mediha Berkes (Ankara köyleri)221
b) Pertev Boratav (Bayburt)4
 215

 

FA 14, 15 (-— Çocuk tekerleme ve oyun türküleri)

Derliyen ve derlendiği yer Sayısı Sahife sayısı
a) Memduha Oral (Ankara)48
b) Mehmet Tuğrul (Örencik-Ankara)1020
c) P, Boratav (Kars)85
 2233

 

FA 18( Edebi şekil almamış menkabeler ve efsaneler)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratav ( Erzurum, Erzincan, v. s.)60

 

FA 19; a, b (= temsili ayunlar ve köy oyunları)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratav ( Erzurum, Erzincan, v. s.)8

 

FB (= Âdet ve merasimler )

FB (Takvimi merasimler)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratrv (Sivas)5

 

FB 4 b (= Doğum ve Ad koyma adetleri)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
a) Pertev Boratav (Kars)2
b) Cahit Öztelli (Zile)24

 

FB 4 e (= Düğün adetleri)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
a) P. Boratav (İzmit)2
b) Ferit Birtek (Ankara)4
 6

 

FC (= İnanışlar)

FC (= Tabiat hadiselerine dair)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratav ( Erzurum )9

 

FC 3 (= İnsan vücudile ilgili)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
a) Pertev Boratav (Sivas )1
b) M. Tuğrul (yazma mecmualar)7

 

FC 6 (= Evliyalara dair inanışlar)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
a) Pertev Boratav (Erzurum)28
b) İbrahim Cengiz (Ankara)24
 52

 

FD (= Halk örf ve teamülleri)

FD 2 (= Hukuk teamülleri)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratav (Erzurum)5

 

FD 3 (= İktisadi faaliyetlerle ilgili olanlar)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratav (Zonguldak, Sivas, Erzurum)23

 

FD 4 (= Dini temüller)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratav (İzmir)4

 

FE (= Halk ilimleri)

FE 4 (= Büyü, Sihir)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
Pertev Boratav (Sivas, Erzurum)2

 

FE 6 (= Halk hekimliği)

Derliyen ve derlendiği yer Sahife
a) Aliye Barutçu (Ankara)3
b) Cahit Öztelli (Zile)6
c) M. Tuğrul (yazmalardan)3
 12

Yukarıdaki fihristi incelersek şu sonuçları elde ederiz:

1 - Arşive şimdiye kanar 24 kişi çeşitli folklor ve halk edebiyatı malzemesi vermiştir. Bunların adlarını alfabe sırasile aşağıya koyuyoruz:

İhsan Altay, Alâettin Atasoy, Aliye Barutçu, İlhan Başgöz, Mediha Berkes, Ferit Birtek, Fehmi Bora, Pertev Boratav, Mehmet Buyansal, İbrahim Cengiz, Fahrettin Çelik, Kemal Çığ, Celâlettin Emrem, Halil Vedat Fıratlı, Hâmit Z. Koşay, Memduha Oral, Süruri Özbay, Ali İzzet Özkan, Cahit Öztelli, Özcan San, Mehmet Tuğrul, Ali Rıza Yalgın, Kemal Yener, Hüsnü Yüksel.

2 - Arşivde toplanan malzemenin sayısı şudur :

Çeşidi Sahife sayı Sayısı
I. Köy ve kasaba monoçcrafik tetkikleri425 
II. Halk şairlerine dair bilgiler198 
III. Halk şairleri metinleri (6) 728
IV. Halk hikâyeleri metinleri235470
V. Halk masalları920262
VI. Halk türküleri 1251
VII. Ata sözleri, tabirler v.s... 1870
VIII. Bilmeceler 215
IX. Başka halk edebiyatı mahsulleri101 
X. İnanış, âdetler, merasimler, v. s.152 
Toplam:41504396

 

Demek ki arşivde bugün sahife ile gösterilebilecek malzemeden 4146 sahifelik, adetle gösterilebilecek malzemeden de 4396 tane toplanmıştır; türküler şiirler, bilmeceler ve ata sözleri gibi sahife olarak sayılamıyan mahsuller sahife tutarı gösterilen malzemenin, adet olarak gösterilemeyip yalnız sahife tutarı sayılan monografik köy tetkikleri, âdet ve merasimler, inanışlar... gibi malzeme de adet tutarı gösterilen malzemenin dışında kalmış bulunuyor. Yalnız halk hikâyeleriyle halk masallarının hem adetleri, hem de sahife tutarları gösterilmiştir.

 


(1) Bunlardan bazılarının kuruluşları, çalışmaları ve topladıkları malzeme sayısı hakkında bk.: Pertev Boratav.-Halk edebiyatı dersleri, I. Ankara 1942 (Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi yayınlarından), s. 6-11.

(2) Bu araştırma gezilerinden birincisi 1939 yazında Sivas - Erzincan - Erzurum - Hasankale - Bayburt - Trabzon - Samsun - Amasya bölgelerinde, İkincisi de 1940 yazında Mudurnu ve köylerinde yapılmıştır. Arşivde halk hikâyelerine ait ve büyük bir yekûn tutan metinleri 1940 - 1941 arasında Karsta askerliğimi yaparken topladım.

(3) B. Raif Yelkenci bize, istediğimiz zaman kendisine iade edilmek üzere 14 tane mecmua ve cönk vermek lütfünde bulunmuştur.

(4) Folklor arşivlerinin lüzumu ve mahiyeti hakkında bakınız: Pertev Boratav, Folklor ve Edebiyat ( İstanbul 1939 ) s. 200-211; aynı muharrir. Halk edebiyatı dersleri I, s. 47-53; bu son aserde ve gösterdigfimiz sahifelerde bizim arşivimizin tam bir tasnif plânını bulacaksınız. Halk arşivleri metin ve biyografilerinin folklor çalışmalariyle ilgisi hakkında: Halk edebiyatı dersleri, I, s. 33-34, 81-83.

(5) Burada toplanan malzeme, bu bölgenin yalnız 1) çiftçilik âletleri, 2) avcılık; 3) ev zenaatları, 4) ev eşyası, mutbak malzemesi, aydınlatma ve ısıtma vasıtaları, 5) çocuk oyunları, 6) lohusalık konularına aittir.

(6) Bu şiirler eski, yeni 130 halk şairine aittir.

(7) Arşivde 70 hikâye varyantı veya parças vardır; bir hikâyenin, bazan, birkaç varyantı bulunduğuna göre, herbiri ayrı bir ad taşıyan hikâyelerin sayısı 42 dir.







Arama

Bizi Destekleyenler

.